24 Uren van Ieper 1994 - een uitzonderlijk jaar...

Het is alvast niet het deelnemersveld dat het uitzonderelijke uitmaakt in 1994. Patrick Snijers is de favouriet. Zijn concurrent uit het Europees kampioenschap, de Fransman François Chatriot staat aan de start met een Toyota. Twee Italiaanse rijders, Tabaton (Toyota Celica 4WD van Griffone en oude bekende in de Kattenstad, maar zonder comptetitieritme) en Sergio Pianezzola (Lancia HF Integrale) zijn de enige buitenlanders met enige naam. En verder uiteraard de Belgische top.
Wat maakt het jaar dan wel uitzonderlijk?
De Lakenhallen, het meest in het oog springende gebouw op de Ieperse Grote Markt en ook het grootste burgerlijke bouwwerk in gotische stijl in Europa - met in het midden het statige Belfort (de Belforttorens zijn Unesco werelderfgoed) - staat al jaren prominent afgebeeld op elke affiche van de wedstrijd. Sinds jaar en dag vormt dit het historische kader voor het startpodium van de wedstrijd. De grote gezellige terrassen dragen bij aan het imago van gezellige rally, zodat ook mensen die nooit een rally volgen een kijkje komen nemen. Die Grote Markt kan in 1994 niet gebruikt worden. Het stadsbestuur is gestart met de heraanleg. De immense ovalen rotonde met parking wordt vervangen door grote voetgangerszone en er zullen nog slechts twee baanvakken overblijven. Er komen hoogteverschillen en op de hoek van de Rijselstraat komt zelfs een fontein. Men voorziet zelfs ondergrondse buizen om de bekabeling voor de rally van Ieper te vergemakkelijken. Zo ziet de Grote Markt er heden ten dage nog steeds uit.
Noodgedwongen dient uitgeweken te worden naar de stationsbuurt. Op het Esplanadeplein, vlakbij een van de mooiste delen van de Ieperse vestingmuren komt het podium en de publiekstent. Daar staan ook de serviceteams van de belangrijkste deelnemers. De rest van het servicepark wordt op het stationsplein zelf voorzien en het wagenparkt komt in de Maloulaan. Aan het goederen- en rangeerstation is een grote parkeerruimte voor het publiek.
Niet alleen de verhuis naar de stationsbuurt bezorgt de organisatie kopbrekens. Een kleine actiegroep dringt er bij de bevoegde minister (Sauwens) op aan om te verbieden dat over de Kemmelberg gereden wordt. Er volgt een kat en muisspel met procedures tot bij de Raad van State. De ene keer wordt de uitspraak bevestigd, dan weer weer vernietigd, dan mag het weer als er geen toeschouwers zijn, wat dan weer de plaatselijke horeca in de gordijnen jaagt. Ter elfder ure, krijgt de organisatie toestemming en wordt er een corridor voorzien naar de horecazaken boven op de kemmelberg. Een uitgebreide securitydienst moet zorgen dat er geen toeschouwers door de bossen gaan....
Het waren jaren waarbij een kleine actiegroep 'WAR' pogingen ondernam om de wedstrijd in het honderd te laten lopen door vertragingsacties op de verbindingsritten, het uitrollen van spandoeken tegen de rally tot zelfs het saboteren en blokkeren van (afgelegen en moeilijk te bewaken stukken van) proeven. Organisator Targa Florio past zich snel aan en alle verantwoordelijken zorgen voor interventieploegen die snel kunnen ingrijpen bij problemen en daarbij geholpen worden door de securityhelicopters van de organistie.
Chatriot wil niets aan het toeval overlaten en begin juni komt hij 14 dagen verkennen, waarna hij terugkeert om deel te nemen aan de rally van de Elzas en Vogezen (momenteel WK). Onmiddellijk na deze rally keert hij terug om de 37 proeven ter verkennen en zo zijn achterstand inzake terreinkennis in te halen. Binnenlandse tegenstand komt van Paul Lietaer, die ook beschikt over een top Ford Escort Cosworth GrA, net als Snijers. Ook Dominique Bruyneel staat aan de start (met een Lancia Delta Integrale. Naast de eerder genoemde Italianen vinden we ook nog Alessandro Fassina (Martini Escort Cosworth), en Medeghini op de deelnemerslijst. Maar het is vooral uitkijken naar de F2 wagens, die een wedstrijd in de wedstrijd vormen : De Mevius (Opel Astra GSi), Loix (Opel Astra GSi), die trouwens zijn ploegmaat bij Opel domineert, Bernard Munster (Renault Clio), Marc Timmers (Ford RS 2000) en Bart Couwberghs (Peugeot 309 Gti 16). In groep N zijn onder andere er Ramon Ferreyros (Escort), - die echter niet start wegens budget - Nicolas Min, Pascal Smets (beiden Mitsubishi Lancer). Drievoudig winnaar Snijers wil de tegenstand al op de eerste proef knock out slaan en dat lukt aardig. Alleen Chatriot houdt stand en verliest slechts twee seconden. Op de Kemmelberg (KP4) rijdt Chatriot zelfs zijn eerste scratch (2 seconden voor Snijers). Op Nieuwkerke (KP5) neemt hij de leiding over, nadat hij Snijers 6 seconden verkoopt. Ook de twee volgende proeven van de eerste ronde zijn voor Chatriot. Hij komt terug naar Ieper met 6 seconden voorsprong. Derde is Paul Lietaer, die al meer dan een minuut achterstand heeft. In de tweede vrijdaglus, wordt Chatriot verblind door een TV licht en verliest 16 seconden als hij rond gaat. De volgende proef is hij weer de snelste, maar op Sauvegarde gaat hij weer in de fout : de Belga-rijder raakt een strobaal die in een bocht staat, de Toyota raakt uit balans en komt eerst in de gracht terecht en wordt dan tegen een muurtje gecatapulteerd... waarna de Toyota ook nog eens over kop gaat... Als bij wonder is alleen de voortrein beschadigd. Na wat hulp van de toeschouwers kan hij zijn weg verder zetten... maar hij verliest - inclusief de straftijd voor de herstelling - vier minuten. De wedstrijd is over.... Snijers nieuwe leider dus... maar ook hij krijgt nog straftijd : 1 minuut voor een valse start... "Onvoorstelbaar toch. De starter wist precies niet waar hij het had. Niettegenstaande de aftelprocedure beëindigd was, bleef de vlag rusten op de wagen. Uiteraard zijn we toch vertrokken. Is dat nu zo vreemd. Bij de volgende doortocht bleven we opzettelijk een aantal sekonden wachten op de startlijn. Je had die gezichten moeten zien.", aldus Patrick... Snijers wint, maar Chatriot wordt toch tweede op amper 3'39. Fassina is derde en Omer Saelens (Escort Cosworth) eerste Ieperling op een verdienstelijke vierde plaats. Snijers zal dat jaar ook kampioen van Europa worden, voor de Duitser Dieter Depping
Loix - het is zijn vierde deelname in Ieper - parkeert zijn Opel Astra F2 op de vijfde plaats. (Een jaar later eindigt hij met dezelfde wagen zelfs nog een plaats hoger). De Mevius komt er niet aan te pas en duikt bovendien nog in een gracht. Noteren we ook de woorden van Colsoul : "Pascal Smets mag niet sneller zijn dan Nicolas Min, want die is Mitsubishi rijder nummer 1."
Al bij al valt de verhuis naar de stationsbuurt tegen qua sfeer. Iedereen is dan ook opgelucht als de werken volgens schema verlopen en er het volgende jaar weer van op de Grote Markt kan gestart worden.
1995
En die volgende editie kondigt zich veelbelovend aan, maar zal een dieptepunt worden in de geschiedenis van Ieperse wedstrijd. Tabaksreklame is nog alom aanwezig en elke grote fabrikant steunt rallyrijders, rally's en autosport in het algemeen. Het is niet meer Bastos die de partner is van het evenement, maar Marlboro. De tabaksgigant voert een immense reklamecampagne rond de 24 Uren van Ieper en stuurt met Kankunen een vedette uit het wereldkampioenschap. Dit zorgt voor een toeloop aan toeschouwers. Een nieuwe proef in de buurt van Boezinge wordt speciaal voor de televisie uitgetekend. Het weer is prachtig. Zonovergoten zomers.
En dan de start. Voor de zekerheid stonden we aan het begin van de eerste proef... Je weet maar nooit in Ieper...zeker voor rijders die een eerste keer komen. Smalle baantjes vaak omzoomd door diepe grachten, diep 'couperen', vele soorten asfalt en beton, allemaal verschillend qua grip, grint en vuil op de baan... We herinneren ons nog goed hoe Kankunen voorbijkwam of was het zweven. Nooit zag ik iemand sneller. Velen denken hetzelfde : dit blijft niet duren. En inderdaad, hij is pas voorbij of we horen op de radio "Kankunen in de gracht. Kankunen in de gracht". De Nederlander naast mij klaagt over de meer dan duizend frank die hij betaald heeft voor zijn toegangsticket... en de rijder voor wie hij kwam, zijn idool ligt er al uit.
Enkele kilometers verder op die zelfde eerste KP is het dus al zo ver. Kankunen komt in een heel diepe gracht terecht. Hij verliest gigantisch veel tijd, maar de toeschouwers krijgen de prachtige rood-witte Toyota Celica GT4 weer op de baan. De Fin sukkelt verder naar het einde van de proef... Maar nog voor het einde van de derde proef moet hij opgeven nadat hij nog eens van de baan gaat. Over and out. Definitief, want in die jaren was er nog geen reglement dat een herstart mogelijk maakte de volgende wedstrijddag (iets wat nu wel kan, mits straftijd per proef die niet verreden werd). Renaud Verreydt moet nu de kleuren van Marlboro verdedigen tot op het podium.
En dan gebeurt een echt drama. Een Franse piloot, een van de laatste deelnemers gaat van start op die eerste KP. De meeste toeschouwers zijn al lang weg naar andere proeven. In de eerste flauwe bocht, gaat hij lichtjes van de baan. Op zich niet zo erg, ware het niet dat net op die plaats een spelend kind zit dat onder de auto terecht komt. Er kan geen hulp meer baten. In overleg met het de autoriteiten wordt beslist om de wedstrijd onder strenge voorwaarden verder te zetten. Er zijn immers tienduizenden toeschouwers, waarvan er veel nog niet op de hoogte zijn van het ongeval. Samen met afgevaardigden van de burgemeesters wordt elke KP van het zaterdaggedeelte voor de start nog eens grondig ter plekke gescreend en waar nodig worden toeschouwers verplaatst of verwijderd. De verantwoordelijken van de proeven op zaterdag (waaronder ikzelf) en de koersdirectie staan onder immense druk. Alle toeschouwers zijn ondertussen op de hoogte van het tragisch gebeuren en gedragen zich uiterst kalm en gedisciplineerd. De sfeer is gelaten. De zon is er nog steeds, maar het feest is definitief voorbij.
Hoewel er reeds heel strenge voorwaarden van kracht waren, is toen voor het eerst een wetgevend kader geschapen, waardoor Belgische rallywedstrijden tot de best beveiligde ter wereld behoren. Uiteraard blijft het een risicovolle sport, maar elke activiteit houdt risico's in.
Renaud Verreyt (Toyota Celica GT4) wint uiteindelijk voor Lietaer (Ford Escort Cosworth) en Dieter Depping (Ford Escort Cosworth).